.
MAKÜ’lü Bilim İnsanları Avrupa Kütleçekim Gözlemevi’nde MAKÜ’yü Temsil Ettiler
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde görevli öğretim üyeleri Doç. Dr. İsmail Kırbaş, Dr. Öğr. Üyesi Osman Tayfun Bişkin ve Dr. Öğr. Üyesi Ali Çelik Dünya’daki en önemli gözlemevlerinden biri olan İtalya’nın Pisa kentindeki Avrupa Kütleçekim Gözlemevi’nde Türkiye’yi ve MAKÜ’yü temsil ederek gözlemevinde incelemelerde bulunup kütle çekim dalgası tespit çalışmalarına katıldılar.
28-30 Eylül tarihleri arasında İtalya’nın Pisa kentinde bulunan Avrupa Kütleçekim Gözlemevi (European Gravitational Observatory) gerçekleştirilen çalışma grubu toplantısında kütleçekim dalgalarının makine öğrenmesi yöntemleri ile tespit edilmesine yönelik başlatılan CA17137 kodlu “A network for Gravitational Waves, Geophysics and Machine Learning” başlıklı uluslararası COST projesinde Doç. Dr. İsmail Kırbaş yönetim kurulu üyesi, Dr. Öğr. Üyesi Osman Tayfun Bişkin ve Dr. Öğretim üyesi Ali Çelik ise çalışma grubu üyeleri olarak Türkiye’yi ve MAKÜ’yü temsil ettiler. 2017 yılında başlanan projeye, dünyanın 27 farklı ülkesinden alanında tanınan çok sayıda bilim insanı katılıyor. İtalya’nın Pisa kentindeki Avrupa Kütleçekim Gözlemevi’de, birbirlerine dik olarak yerleştirilmiş ve her biri 3 km uzunluğunda iki ayrı kola sahip, yüksek güçlü lazer interferometer aracılığı ile elde edilen sinyallerden makine öğrenmesi yöntemleri ile kütleçekim dalgalarının tespit edilmesi amaçlanıyor. Proje çalışma grubu toplantısına katılan öğretim üyeleri gözlemevini yerinde ziyaret ederek, ileri ölçüm teknikleri, ölçüm yapmada kullanılan özel donanım ve yazılımlar hususlarında gözlemevi yetkililerinden bilgi aldılar.
Kütleçekim dalgaları, Albert Einstein’ın 1916’da varlığını öngördüğü ve Genel Relativite Teorisin’de açıkladığı hali ile karadeliklerin çarpışması, süpernova olarak adlandırılan yıldız patlamaları ve ikili nötron yıldızlarının çarpışması gibi olaylar sonucu meydana gelen uzay-zamandaki dalgalanmalar olarak tanımlanmaktadır. İki karadeliğin çarpışması sonucunda yayılan Kütleçekim dalgaları, ilk defa 2016 yılında Amerika’daki Lazer Interferometer Kütleçekim Dalgası Gözlemevi-Lazer Interferometer Gravitational Observatory (LIGO) tarafından tespit edilmiştir. Kütle çekim dalgalarının tespit edilebilmesi için bir atom çapının altında ölçüm hassasiyeti gerekmektedir.
Toplantı sırasında, projenin ulusal ve uluslararası alanda bilinirliğinin artırılması konusundaki katkılarından dolayı Doç. Dr. İsmail KIRBAŞ’a proje yönetim kurulu tarafından teşekkür edildi.
